‘Hoe kunnen we er werkelijk zijn voor iemand die gaat sterven?

Tijdens het eerste weekend ‘Leven met Sterven’ op 13 en 14 april 2019 in de zendo van Kanzeon Zen Centrum Rotterdam met Irène Bakker Sensei werd met name stilgestaan bij onze eigen verhouding tot vergankelijkheid en sterven.
Ontkenning van onze eindigheid levert niet minder angst op, integendeel: juist het besef dat wij eens ophouden in deze vorm te bestaan kan ons helpen ons leven zoals het nú is meer te waarderen en te genieten. Accepteren van de eindigheid van ons leven is niets anders dan het accepteren van het leven zelf!

Om een vriend te kunnen zijn voor iemand die gaat sterven is het in de eerste plaats nodig om vertrouwd te raken met onze eigen sterfelijkheid. Dit weekend kan daarom alleen gevolgd worden indien er ooit aan de basis workshop ‘Leven met Sterven’ (Deel I) met Irène is deelgenomen. Mocht je professioneel of als vrijwilliger met stervenden werken en al eerder een basis training elders hebt gevolgd, neem dan even contact op met Irène: 06-10510433.

In deze vervolg workshop ‘Leven met Sterven’ zal meer aandacht besteed worden aan het bijstaan van dierbaren of anderen die gaan sterven. Als iemand die ons dierbaar is gaat sterven willen we ons niet, overmand door onze eigen angsten of emoties, terugtrekken en de stervende alleen laten. We willen hem of haar ook dan, juist dán, tot vriend zijn. De moeite die we zelf hebben om afscheid te nemen en los te laten kan daarbij in de weg staan. Het thema voor ‘Leven met Sterven’ deel II is dan ook: ‘Hoe kunnen we er werkelijk zijn voor iemand die gaat sterven?’

We weten maar één ding echt zeker: ieder van ons en iedereen die ons dierbaar is zal ooit sterven. Daar denken we niet graag aan. Velen van ons zijn ‘als de dood voor de dood’.

Pas wanneer we geconfronteerd worden met een ongeneeslijke ziekte of de naderende dood van dierbaren of onszelf worden we gedwongen om ons daar hoe dan ook toe te verhouden.

Irène Sensei gebruikt zowel inzichten uit het boeddhisme als uit de westerse psychologie en put o.a. uit haar rijke ervaring in het werken met mensen met kanker. Zie Zen Spirit.nl voor de pagina’s ‘Leven met Sterven’ en bij ‘Literatuur & meer’.  

Aanbevolen literatuur:
Joan Halifax: “De laatste woorden van liefde.
Boeddhistische lessen over het leven en de dood.”
Asoka / Milinda, 2014
Christine Longaker: “Het licht van afscheid.
 Hoop vinden in leven en sterven.”
Forum, 2004
Frank Ostaseski: “De vijf inzichten”
Bruna, 2017

Locatie
Kanzeon Zen Centrum Rotterdam
Noordsingel 168,  3032 BK Rotterdam

Datum en tijden
5 september: 10.30 – 17.00 uur
6 september: 10.00 – ca. 16.00 uur

Kosten
Standaard € 125 of reductie € 90

Informatie, opgave en betaling
ga naar website: www.zenrotterdam.nl 

Vooralsnog gaan we ivm de pandemie uit van 1 persoon per kamer. Het maximum aantal deelnemers daarvoor is intussen bereikt. Je kan je opgeven voor de wachtlijst, zodat je alsnog mee kunt doen als kamers gedeeld mogen worden.

Een sesshin (intensieve zen retraite) is een unieke gelegenheid om je meditatie beoefening te verdiepen.
Deze sesshin zal anders verlopen dan gewoonlijk. Tijdens Deel I van deze sesshin zal Roshi Eve Myonen Marko met ons werken aan koans uit het “Book of Householder Koans: Waking Up in the Land of Attachments”, dat zij samen met Roshi Wendy Egyoku Nakao schreef. Dit boek komt in februari 2020 uit.

Zo’n 1500 jaar geleden ontstonden de eerste koans. Duizenden klassieke koans zijn voortgekomen uit het leven van monniken die in een Chinese of Japanse cultuur leefden. Deze koans en de commentaren erop bevatten vaak aspecten die voor veel westerlingen niet zo makkelijk invoelbaar zijn. 
The Book of Householder Koans is een verzameling koans gemaakt door 21-eeuwse zenbeoefenaars die juist een lekenleven in het westen leiden. De koans gaan over alledaagse zaken zoals liefde, relaties, het opvoeden van kinderen, werk, verlies, ouderdom en dood en komen van zenbeoefenaars afkomstig van drie continenten, met commentaren van twee westerse leraren.

Eve Marko is als zenleraar verbonden aan het Green River Zen Center van Massachusetts in de VS, zie http://www.greenriverzen.org/teachers.html
Zij is een mede-oprichter van de Zen Peacemaker Order en met haar man Bernie Glassman Roshi (1939 -2018) richtte zij de Peacemaker Circle International op, die sociale activisten in de VS, Europa en het Midden Oosten met elkaar verbindt en traint. Zie ook haar blog: www.evemarko.com

Praktisch
Deel I begint op zaterdag 3 oktober na de lunch en eindigt op dinsdagmiddag 6 oktober na de lunch. Behalve de ‘Householder koan’ workshops zullen we die dagen grotendeels een sesshin schema volgen.

Op dinsdagmiddag 6 oktober begint deel II van de sesshin olv Irène Sensei en gaan we helemaal de stilte in, zodat hetgeen we ervaren hebben verder kan bezinken. Behalve zazen, service, werkmeditatie, yoga en lopen in stilte is er ook gelegenheid voor een persoonlijk gesprek met Irène Kaigetsu Sensei of dharma holder Annetje Jikai Brunner. Ook zullen we verder met elkaar verkennen wat het is om als leek en ‘householder’ zen te beoefenen.

Locatie
Pauenhof, Pauendyk 1, 47665 Sonsbeck, Duitsland (bij Xanten, ter hoogte van Boxmeer)

Tijden
Aankomst: zaterdag 3 oktober vanaf 12 uur; lunch: 13.00 uur; start programma ca 14.30 uur. We eindigen met een gezamenlijke lunch op zaterdag 10 oktober.

Kosten en betaling
– Deelname deel I: € 150 / bij reductie € 100
– Deelname deel II: € 130 / bij reductie € 80
– Verblijfskosten deel I: ca € 150 deel I & II: ca € 339  (afhankelijk van soort kamer)
Je bijdrage voor deel I gaat rechtstreeks naar Roshi Eve Marko. Daarom dit graag betalen voor 1 september op NL62RABO 0133132021 tnv Eef Heinhuis, met vermelding: deel I.
Kosten voor deelname aan deel II graag overmaken op NL49ASNB 0707099919 tnv IVM Bakker, met vermelding: sesshin.
Graag je betalingen voor 1 september voldoen.
Verblijfskosten op 3 oktober ter plekke contant te betalen aan de Pauenhof.
Let op: je kunt bij de Pauenhof niet pinnen.

Opgave

Een training voor mensen die binnen de oncologie werkzaam zijn en stil willen staan bij wat dit werk van hen vraagt en wat hen daarbij steunt. Letterlijk en figuurlijk ‘stil staan’.

De diagnose kanker heeft een grote impact op mensen. Men wordt geconfronteerd met vragen over leven en dood, met onzekerheid en met een verwond lichaam. Op velerlei gebied kantelt en verandert het leven: met recht een existentiële crisis voor alle betrokkenen. Ook als zorgverlener word je daardoor zelf geconfronteerd met allerlei zingevingsvragen en geraakt door de gevoelens die daarin ervaren worden. Hoe ga je daar mee om vanuit zowel je menselijke als professionele betrokkenheid?
Tijdens deze dagen is er aandacht voor de therapeutische relatie die ruimte durft te laten voor vragen die de grond van het leven raken en vaak niet ‘oplosbaar’ zijn. Zo lastig als je wilt helpen en lijden wilt verlichten! Werkelijk aanwezig zijn bij existentiële nood vraagt om een grondhouding van ‘niet weten’, die ruimte geeft en vertrouwen heeft in de unieke weg van ieder mens. Dit vraagt tevens om een respectvolle reflectie op je eigen functioneren, kracht en kwetsbaarheid.

Deze training draagt bij aan het ontwikkelen van de grondhouding die dit werk van ons vraagt.
Mede met behulp van het door Dr. Joan Halifax ontwikkelde G.R.A.C.E. model, zullen we oefenen om vanuit innerlijke kracht, een helder hoofd en een open hart werkelijk nabij te zijn.

Verder is er aandacht voor goede zelfzorg, omdat dit intensieve werk veel van ons vraagt. Wat kan helpen in het omgaan met zo veel intens lijden en hoe kun je voorkomen dat je niet opgebrand raakt en evenmin emotioneel afstompt?

Daarnaast is er ruim tijd voor stilte, natuur en bezinning, waardoor dit weekend een mooie combinatie biedt van deskundigheidsbevordering en weer ‘op adem te komen’.

Onze intentie is dat deze dagen bijdragen aan inspiratie, rust en gezonde zelfzorg, om van daaruit weer met hernieuwde zin/Zin dit belangrijke werk te doen.

Ervaringen van deelnemers

‘…De fijngevoelige afwisseling van meditatie, ervarings-gerichte oefeningen, wandelingen in de prachtige natuur en de praktische handvatten voor betrokken (zelf-)zorg hebben mij innerlijk verfrist en verrijkt’.

’…Ik heb de training als weldadig ervaren. Er was een goede balans tussen boeiende nieuwe oefeningen om in het werk te gebruiken en aandacht voor zelfzorg als werker in de oncologie. De training heeft een effect op mij dat langer duurt dan de dagen op de Hof van Kairos. De liefdevolle zorg en het echt sublieme eten maakt het tot een ervaring die ik al mijn collega’s gun.’

Locatie
Hof van Kairos:  www.hofvankairos.nl

Data
vrijdag 30 oktober 11.00 uur tot zondag 1 november 15.00 uur

Kosten
€ 395 (particulieren)
€ 575 (wanneer de werkgever betaalt)
bedragen zijn inclusief verblijf

Opgave & informatie
(maximaal 15 deelnemers)
Ria Hengeveld,
info@hofvankairos.nl,
0543-563763

“Wat is onze eigen verhouding tot vergankelijkheid en dood? Hoe kunnen we werkelijk aanwezig zijn voor iemand die gaat sterven?”
Deze vragen zullen staan centraal tijdens de workshop ‘Leven met Sterven’ deel I.

We weten maar een ding echt zeker: ieder van ons zal ooit sterven.En daar denken we niet graag aan. Velen van ons zijn ‘als de dood voor de dood’. Geconfronteerd met onze eigen vergankelijkheid of met de dood van dierbaren weten we ons vaak ‘geen raad’.
Ontkenning van onze eindigheid levert echter niet minder angst op. Integendeel: juist het besef dat wij eens ophouden in deze vorm te bestaan kan ons helpen ons leven zoals het is meer te waarderen en ‘ten volle’ te Leven! Het accepteren van de eindigheid van het leven is niets anders dan het accepteren van ons leven zelf!

En als iemand die ons dierbaar is gaat sterven willen we ons niet ‘overmand door onze eigen angsten’ terugtrekken en de stervende alleen laten. We willen hem of haar ook dan, juist dan, tot vriend zijn. Onze eigen angst of de moeite die we zelf hebben om los te laten kan daarbij in de weg staan. Hoe kunnen we er echt zijn voor iemand die zijn of haar dood nadert?

Dat is het thema voor “Leven met Sterven’ deel 2. Dat weekend kan daarom alleen gevolgd worden indien er ooit aan deze basis workshop ‘Leven met Sterven’ deel I met Irène Sensei is deelgenomen. Mocht je professioneel of als vrijwilliger met stervenden werken en al eerder een basis training elders hebt gevolgd, neem dan even contact op met Irène Sensei.

Locatie 
De Weyst, Pater Petrusstraat 21, 5423 SV Handel (tussen Uden en Gemert)
www.deweyst.nl

Tijden
Vrijdagavond 19.30 uur (aankomst vanaf 19 uur) – zondagmiddag 15.30 uur

Kosten
€ 120 voor het hele weekend en € 70 bij reductie. 
Dit graag overmaken op NL49ASNB 0707 0999 19 tnv IVM Bakker met vermelding ‘Leven met Sterven, Deel I’ 

Verblijfskosten
De totale verblijfskosten zijn € 140 en die betaal je per bank rechtstreeks aan Gemeenschap de Weyst NL13 INGB 0001383200 o.v.v. ‘Leven met Sterven, nov’ 
Er zijn in principe voldoende kamers om iedereen een 1-persoonskamer te geven! 
Beddengoed en handdoeken moet je zelf meebrengen.

Opgave

Een bodhisattva leeft met een open hart en heldere geest voor het welzijn van alles wat leeft en wat is. Hoe laten wij de beoefening van zenmeditatie doorwerken in de manier waarop we ons alledaagse leven leven? Wat drijft ons denken, spreken en doen? Wat voor mens wil je zijn? Hoe verhouden wij ons tot onszelf, de ‘ander’, de wereld en wat er allemaal gebeurt? Hoe wordt vanuit de zen traditie gekeken naar verantwoordelijk en ethisch willen leven? Als een boeddha? En maar vast te beginnen als een boddhisattva?

Tijdens dit zenweekend staan we stil bij deze vragen. Ook besteden we aandacht aan de precepts, de boeddhistische leefintenties. De Boeddha was geen boeddhist. Hij heeft wel aanbevelingen gegeven voor ons ‘doen en laten’. In de diverse boeddhistische stromingen worden die overigens verschillend geïnterpreteerd.

Deze zen retraite is ook geschikt voor mensen met weinig ervaring met zen, die willen ervaren wat een aantal dagen met elkaar in stilte te mediteren met je kan ‘doen’. Zitmeditatie wordt afgewisseld met loopmeditatie. Er is dharmales, service (soetra zingen), groeps daisan en gelegenheid voor persoonlijk gesprek (daisan) met Irène Kaigetsu Sensei en Annetje Jikai Brunner. Bij goed weer zullen we mindful wandelen in het nabijgelegen Stadspark.

Voorafgaand aan het zenweekend  is er een ‘Shoken-avond’, een bijeenkomst voor persoonlijke leerlingen van Irène Sensei, van 19:00 – 21:00 uur.
De sesshin wordt afgesloten met een Jukai ceremonie. Dit is een plechtigheid waarin een paar mensen temidden van de sangha hun intentie zullen uitspreken om integer te willen leven en boeddhist te worden. Zij ontvangen (‘ju’) tijdens deze ceremonie de leefregels van de Boeddha (‘kai’) en een boeddhistische naam. Een mooie en feestelijke openbare gebeurtenis!

Locatie
Vipassanacentrum, Kamerlingh Onnesstraat 71, 9727 HG Groningen

Kosten
€ 75
€ 40 reductie

Betaling
Lunch zelf meebrengen. Voor koffie, thee, lekkers, fruit en de avondmaaltijd op zaterdag wordt gezorgd.
Slaapplaats zelf regelen. Overnachten bij sangha-leden is beperkt mogelijk.

Tijden
Vrijdag: 19.00 – 21 uur ‘shoken-avond’ (soep of salade en brood om 18 uur)
Zaterdag: 10.00 – 21 uur
Zondag: 9.30 -ca 16.30 uur

Opgave

 “The Big Mind process allows the ego to step aside and relinquish its control without fear. Then our intrinsic wisdom and compassion can be manifested.” 
(Genpo Merzel)

Deelnemers die zich ingeschreven hebben krijgen bericht van de Folkshegskoalle.

Zowel zee, strand, bossen als duinen nodigen ons uit in dit landschap op te gaan, ons te be-‘zinnen’ en van daar uit vreugdevol aanwezig te zijn: hier, nu. Tijdens deze zenretraite op Terschelling kunnen we ons even ‘terugtrekken’ uit het alledaagse drukke leven en weer nieuwe energie opdoen.  Zitten – Zien – Zijn!

Ook bij deze Zen-Vierdaagse ligt de nadruk op samen in stilte mediteren en lopen in de natuur. Daarnaast zijn er ook Big Mind-Big Heart sessies: een door Genpo Merzel ontwikkelde methode die gebaseerd is op Voice Dialogue. 
We werken daarbij met onze ‘innerlijke stemmen’, inclusief die aspecten van onszelf waar we nu niet zo blij mee zijn. Het is een simpele, doeltreffende en speelse methode die ons meer zicht kan geven op wie we ten diepste al zijn, te zien wat we doen en wat anders kan, bijvoorbeeld leren te switchen van een krampachtig en angstig ego naar een gezond, volwassen ego. 

Laat je verrassen en leer hoe je dit ‘Mensch-zijn’ helemaal kan omarmen. Stevig aanwezig in het lichaam (‘Big Belly’) kan je je grenzeloze hart en oneindig heldere geest ervaren!

Irène Sensei geeft ruim 15 jaar meerdere retraites per jaar op de VolksHogeschool, waar altijd veel belangstelling voor is. Wacht dus niet te lang met opgeven.
Met Pinksteren van 21 – 24  mei geeft Irène op de VolksHogeschool de workshop “De Kracht van Vergeving”.
Vrienden van de Folkshegeskoalle krijgen nu 5% korting op een van de veelzijdige cursussen.  > Word ook Vriend!
 

Locatie
Volkshogeschool Schylgeralân, Hoorn, Terschelling

Kosten
Indicatie op basis van kosten 2020.
Twee-persoonskamer Brêge € 399,- op basis van volpension. Een-persoonskamer is zeer beperkt beschikbaar en kan niet gegarandeerd worden.

Data
21 mei 16.00 uur (aankomst vanaf 15.00 uur) tot en met 24 mei ca. 13.00 uur

Opgave en praktische informatie
Folkshegeskoalle

Inhoudelijke informatie
0481-451792 Irène Bakker 

“Wie niet kan vergeven, sluit zijn hart” Inyat Khan

In verband met de maatregelen tegen het corona virus is de ‘De kracht van vergeving’ verplaatst van 2020 naar 2021.
Deelnemers die zich ingeschreven hebben krijgen bericht van de Folkshegskoalle.

Tijdens deze dagen met zenleraar en systeemtherapeut Irène Bakker kunnen we ervaren dat vergeving werkelijk een kracht is, die ons hart weer kan openen. En daardoor bevrijden we in de eerste plaats onszelf! 

Iemand anders of jezelf vergeven is niet makkelijk en vraagt tijd en moed. Je kunt niet vergeven totdat je dat wilt. En alleen jij weet of en wanneer je kunt vergeven. Dat moet een persoonlijke keus zijn die in vrijheid is genomen. Ook om vergeving kunnen vragen is een proces dat veel kanten heeft.

Vergeven is niet het ontkennen, maar juist erkennen wat is gebeurd en daardoor het ‘verhaal’ en de pijn achter je te kunnen laten.

Verzoening met wat is geweest verzacht de pijn die we vaak al lang met ons meedragen. Zowel vergeven als vergeving krijgen werkt bevrijdend. Het helpt om weer anders in het leven te gaan staan, los van bitterheid of wrok.

Naast o.a. (schrijf)oefeningen en geleide meditaties zullen we mediteren en in stilte wandelen in de prachtige natuur van Terschelling. De periodes van stilte hebben een heilzaam effect op een proces van loslaten en opnieuw beginnen, met een geopend hart!

Irène Sensei geeft al ruim 15 jaar meerdere retraites per jaar op de VolksHogeschool, waar altijd veel belangstelling voor is. Wacht dus niet te lang met opgeven.
Vrienden van de Folkshegeskoalle krijgen nu 5% korting op een van de veelzijdige cursussen.  > Word ook Vriend!

Locatie
Volkshogeschool Schylgeralân, Hoorn, Terschelling 

Kosten
Indicatie op basis van kosten 2020.
Tweepersoonskamer Brêge  € 399,- op basis van volpension. Een-persoonskamer is beperkt beschikbaar en kan niet gegarandeerd worden.

Data
29 mei 16.00 uur (aankomst vanaf 15.00 uur) tot en met 1 juni ca. 13.00 uur

Opgave en praktische informatie
Folkshegeskoalle

Inhoudelijke informatie
0481-451792 Irène Bakker

Een training voor mensen die binnen de oncologie werkzaam zijn en stil willen staan bij wat dit werk van hen vraagt en wat hen daarbij steunt. Letterlijk en figuurlijk ‘stil staan’.

De diagnose kanker heeft een grote impact op mensen. Men wordt geconfronteerd met vragen over leven en dood, met onzekerheid en met een verwond lichaam. Op velerlei gebied kantelt en verandert het leven: met recht een existentiële crisis voor alle betrokkenen. Ook als zorgverlener word je daardoor zelf geconfronteerd met allerlei zingevingsvragen en geraakt door de gevoelens die daarin ervaren worden. Hoe ga je daar mee om vanuit zowel je menselijke als professionele betrokkenheid?
Tijdens deze dagen is er aandacht voor de therapeutische relatie die ruimte durft te laten voor vragen die de grond van het leven raken en vaak niet ‘oplosbaar’ zijn. Zo lastig als je wilt helpen en lijden wilt verlichten! Werkelijk aanwezig zijn bij existentiële nood vraagt om een grondhouding van ‘niet weten’, die ruimte geeft en vertrouwen heeft in de unieke weg van ieder mens. Dit vraagt tevens om een respectvolle reflectie op je eigen functioneren, kracht en kwetsbaarheid.

Deze training draagt bij aan het ontwikkelen van de grondhouding die dit werk van ons vraagt.
Mede met behulp van het door Dr. Joan Halifax ontwikkelde G.R.A.C.E. model, zullen we oefenen om vanuit innerlijke kracht, een helder hoofd en een open hart werkelijk nabij te zijn.

Verder is er aandacht voor goede zelfzorg, omdat dit intensieve werk veel van ons vraagt. Wat kan helpen in het omgaan met zo veel intens lijden en hoe kun je voorkomen dat je niet opgebrand raakt en evenmin emotioneel afstompt?

Daarnaast is er ruim tijd voor stilte, natuur en bezinning, waardoor dit weekend een mooie combinatie biedt van deskundigheidsbevordering en weer ‘op adem te komen’.

Onze intentie is dat deze dagen bijdragen aan inspiratie, rust en gezonde zelfzorg, om van daaruit weer met hernieuwde zin/Zin dit belangrijke werk te doen.

Ervaringen van deelnemers

‘…De fijngevoelige afwisseling van meditatie, ervarings-gerichte oefeningen, wandelingen in de prachtige natuur en de praktische handvatten voor betrokken (zelf-)zorg hebben mij innerlijk verfrist en verrijkt’.

’…Ik heb de training als weldadig ervaren. Er was een goede balans tussen boeiende nieuwe oefeningen om in het werk te gebruiken en aandacht voor zelfzorg als werker in de oncologie. De training heeft een effect op mij dat langer duurt dan de dagen op de Hof van Kairos. De liefdevolle zorg en het echt sublieme eten maakt het tot een ervaring die ik al mijn collega’s gun.’

Locatie
Hof van Kairos:  www.hofvankairos.nl

Data
vrijdag 26 oktober 11.00 uur tot zondag 28 november 2021 15.00 uur

Kosten
info volgt€ 380 voor particulieren; € 495 wanneer de werkgever betaalt
(bedragen zijn inclusief verblijf)

Opgave & informatie
(maximaal 15 deelnemers)
Ria Hengeveld,
info@hofvankairos.nl,
0543-563763